Gaz Basıncı
Gaz basıncı: Kapalı bir kap içerisindeki gazlar hem birbirlerine çarparak hem de kabın çeperine çarparak uyguladıkları kuvvete gaz basıncı denir. Gaz basıncı manometre ile ölçülür.
Basınç P ile gösterilir ve birim yüzeye uygulanan kuvvettir. Basınç birimi ise genellikle atmosfer (atm) ve mmHg olarak gösterilir.
1 atm = 760 mmHg’dır.
Basınç formülü;
Basınç (P) = Kuvvet (F) / Alan (S)
bağıntısı ile ifade edilir.
Gazın Basıncını Etkileyen Faktörler
Gaz basıncının büyüklüğünü, gaz moleküllerinin yüzeye çarpma sıklığı ve kuvveti ile alakalıdır. Dolayısı ile gaz basıncını etkileyen faktörler şunlardır;
- Birim hacimdeki gaz taneciği sayısı,
- Gaz moleküllerinin öteleme hareketi yani kinetik enerjisi,
- Gaz moleküllerinin hızı ve çarpma şiddeti,
- Gaz moleküllerinin saniyede çarpma sayısı.
Bu üç madde ile orantılı bir şekilde gaz basıncı artar. Yani birim hacimdeki gaz taneciği sayısı artınca, gazların hızı artınca ve çarpışma sayısı artınca gaz basıncı da artar. Tam tersine azalınca gaz basıncı da azalır.
Atmosfer Basıncı
Atmosfer basıncı: Dünyamızı çevreleyen atmosferin yeryüzüne uyguladığı basınca atmosfer basıncı denir. Atmosfer bir gaz karışımıdır ve atmosfer basıncı barometre ile ölçülür.
Dünya yüzeyinde atmosfer basıncı vardır ancak bizler bu basıncı hissetmeyiz. Bunun nedeni ise atmosfer basıncını vücudumuzdaki iç basıncın dengelemesidir. Yani vücudumuzun iç basıncı ile dış basınç dengelendiği için atmosfer basıncını hissetmeyiz.
Atmosfer basıncı yeryüzünün her noktasında aynı değildir. Atmosfer basıncı deniz seviyesinde 1’dir. Deniz seviyesinden yukarıya çıkıldıkça atmosfer basıncı düşer, deniz seviyesinden aşağıya inildikçe atmosfer basıncı artar. Örneğin atmosfer basıncı dağın zirvesine çıktıkça azalır ve denizin derinliklerine daldıkça artar.
Atmosfer basıncının yüksekliğe çıkıldıkça azalmasının nedeni ise insan vücuduna basınç uygulayan hava miktarının azalmasıdır.
Gaz Basıncı ve Atmosfer Basıncı İle İlgili Sorular
Bu konuda öğrendiklerimizi sorularla pekiştirelim. Aşağıdaki sorulara cevap verebiliyorsanız, konuyu anlamışsınız demektir.
1. Gaz basıncı nedir?
2. Gaz basıncını etkileyen faktörler nelerdir?
3. Gaz basıncı formülü nedir?
4. Gaz basın birimleri nelerdir?
5. Atmosfer basıncı nedir?
6. Atmosfer basıncı nelere bağlıdır?
7. Gaz basıncı ne ile ölçülür?
8. Atmosfer basıncı ne ile ölçülür?
9. Atmosfer basıncı yükseğe çıktıkça neden azalır?