Maddeler katı, sıvı, gaz ve plazma hallerinden birinde bulunabilirler. Maddeler arasında en düzenli hale sahip olan ise katılardır. Katı maddeleri oluşturan kimyasal yapıları yabi atom, iyon veya moleküller düzenli bir şekilde yerleşmiştir.
Katılar amorf ve kristal katılar olmak üzere ikiye ayrılır. Tanecikleri bir arada tutan kuvvetlere göre katılar birbirinden farklılaşır.
- Amorf katılar
- Kristal katılar
Amorf Katılar ve Özellikleri
Atomları kararlı bir kristal yapıya sahip olmayan katılara amorf katılar denir. Amorf katıların belli bir şekilleri olmadığı için şekilsiz katılar da denmektedir. Tanecikleri gelişigüzel yerleşen bu katılar, çok sert ve sıkıştırılamazlar. Amorf katılar genelde sıvı halde iken aniden soğutulmaları ile elde edilirler. Amorf katılara örnek cam, lastik, plastik ve tereyağ verilebilir.
Amorf katıların erime noktaları yoktur. Sıcaklık ile beraber erimeye bağlayan bu katılar sicaklık belli bir seviyeye ulaşıncaya kadar erime devam eder. Sıcaklık yükseldikçe yumuşar ve yavaş yavaş sıvı hale geçer. Yumuşamanın başladığı bu noktaya camsı geçiş sıcaklığı denir.
Cam örneğini vermek gerekirse; cam ısıtıldığı zaman önce yumuşar ve sıcaklık arttıkça cam akıcı bir hal almaya başlar. Yumuşama ile akıcı hale gelme arasında kalan sıcaklıklarda cama şekil verilerek çeşitli eşyalar üretilir.
Kristal Katılar ve Özellikleri
Kristal katılar belirli bir geometrik şekle sahip olan ve sıkıştırılamayan katılardır. Kristal katıların tanecikleri düzenlidir ve kararlıdır. Serttirler ve belirli bir erime noktasına sahiptirler. Bu katıların kristal şekilleri ortam şartlarına ve kristallenme sürelerine bağlıdır.
Amorf katılarla kristal katıların en önemli farkı; kristal katılar sabit sıcaklıkta erirken amorf katılar ise belli bir sıcaklık aralığında ermir ve yumuşayarak akıcılık kazanır.
Günlük hayatımızda gördüğümüz katıların çoğu kristal katılara örnektir. Tuz, iyot, elmas ve çinko gibi katılar kristal katılara örnektir. Kristal katılar, kimyasal türlerini atomlar, moleküller ya da iyonları bir arada tutan kuvvetlere göre 4’e ayrılır:
Kristal katılar
Amorf ve Kristal Katılar İle İlgili Sorular
Bu konuda öğrendiklerimizi sorularla pekiştirelim. Aşağıdaki sorulara cevap verebiliyorsanız, konuyu anlamışsınız demektir.
1. Amorf katıların özellikleri nedir?
2. Kristal katıların özellikleri nedir?
3. Amorf katılara örnekler veriniz?
4. Kristal katılara örnekler veriniz?
5. Katılar hangi özelliklerine göre sınıflandırılır?
6. Kristal katılar kaça ayrılır?
7. Amorf katılarla kristal katıların en önemli farkı nedir?