Etkili Dinleme Türleri
Söylenen bir sözü işitmek için kulak verme işine dinleme denir. Sözlü olarak anlatılanları işitip, anlam yükleme ve işitilenlere tepki verme süreci olarak da tanımlanabilir. Bütün dinlemeler aynı amaçla yapılmaz. Bu yüzden amaçlarına göre farklı dinleme yöntemlerinden bahsedilebilir. Her bir amaca göre farklı bir dinleme tekniği bulunur. Şimdi bu dinleme dinleme türlerini kısaca açıklayalım.
Ayrıca bkz: Etkili Dinleme Nasıl Olur?
Aktif Dinleme Nedir? Nasıl Olur?
Konuşmacıya değer verdiğini göstermek için dinleyicinin jest ve mimiklerini kullandığı dinleme türüdür.
Aktif dinleme nasıl olur?
- Dinleme sırasında başka şeylerle ilgilenilmez
- Konuşmacıyla göz teması kurulur
- Konuşmacıya ara sıra sorular sorulur
Konuşmacı da bu geri bildirimler sayesinde mesajlarının alınıp alınmadığını kontrol eder.
Pasif Dinleme Nedir? Nasıl Olur?
Konuşmacıyı sessiz bir şekilde dinleyip, hiçbir sözlü tepkide bulunulmayan dinleme türüdür. Bu dinleme şeklindeki amaç, dinleyicinin zihinsel faaliyetlerini etkinleştirmektir.
Pasif dinleme nasıl olur?
- Dinleyici sadece sessiz bir şekilde dinler.
- Dinleyici hiçbir soru yada sözle konuşmacıya tepki göstermez.
Konuşmacının anlattıklarının kabul görmesi dinleyicinin sessizliği ile ölçülür. Ayrıca dinleyicinin konuşmayı anlayıp anlamadığı konusunda konuşmacı kesin bir düşünceye varamaz.
Not Alarak Dinleme Nedir? Nasıl Olur?
Kısa notlar alarak dinlemenin unutulmamasını amaçlayan dinleme türüdür. Not alarak dinlemede anlatılanlar daha kolay anlaşılır.
Not alarak dinleme nasıl yapılır?
- Dinleme sırasında kısa kısa notlar alınır.
- Konuşmanın ana düşüncesi ve önemli yerler not alınır.
Empati Kurarak Dinleme Nedir? Nasıl Olur?
Kısaca dinleyicinin kendisini konuşmacının yerine koyarak yaptığı dinleme şeklidir. Böylece konuşmacının hangi deneyimleri yansıttığı ve neler hissettiği anlaşılır. Böylece önyargılı dinleme ortadan kalkar.
Empati kurarak dinleme nasıl olur?
- Konuşmacının anlattıklarını dinlenirken, dinleyici kendi duygu ve düşüncelerini bir kenara bırakarak olayları konuşmacının bakış açısıyla değerlendirir.
Yaratıcı Dinleme Nedir? Nasıl Olur?
Konuşmacının anlattıklarından, dinleyicinin yeni hayaller ve düşünceler ürettiği dinleme türüdür.
Yaratıcı dinleme nasıl olur?
- Konuşmacının anlattıklarına yeni anlamlar yüklenir.
- Dinleyici dinlediklerini zihninde yapılandırır.
- Bunlardan yeni düşünceler üretir.
Seçici Dinleme Nedir? Nasıl Olur?
Konuşmacının anlattıklarından kendi ilgi alanına ve ihtiyacına yönelik olanların seçildiği dinleme türüdür. Bu dinleme türündeki amaç önceden belirlenen sorulara cevap bulmaktır.
Seçici dinleme nasıl olur?
- Dinleyici önceden belirlediği sorular ile ilgili konuşmalarda daha fazla dikkat kesilir.
Eleştirel Dinleme Nedir? Nasıl Olur?
Konuşmacının anlattıkları dinleyici tarafından tarafsız ve geniş bir bakış açısı ile değerlendirip sorguladığı, karşılaştırmalar yaptığı dinleme türüdür.
Eleştirel dinleme nasıl olur?
- Dinleyici zihinsel süreçleri sık sık kullanır.
- Anlatılanlar dinleyicinin ön bilgileri ile karşılaştırılır.
- Dinleyici kendi doğrularını bulmaya çalışır.
Dinleme Sonrası Yapılması Gerekenler
Dinleme bittikten sonra konuşmacının amacı tespit edilir. Daha sonra konuşmacının yeterli bilgisinin olup olmadığı değerlendirilir. Konuşmacı tarafsız mıydı, verdiği bilgiler güncel miydi değerlendirilir. Konuşmacının anlattıklarının tutarlı olup olmadıkları sorgulanır. Konuşma; konu akışındaki uyum, olaylar, bilgiler ve düşünceler arasındaki tutarlılık açısından değerlendirilir. Dinlediği konuşmada öne sürülen düşüncelerin dayanaklarının geçerliliğini sorgular.
Dinleme Teknikleri İle İlgili Sorular
Dinleme türleri hakkında öğrendiklerimizi sorularla pekiştirelim. Aşağıdaki sorulara cevap verebiliyorsanız, konuyu anlamışsınız demektir.
1. Dinleme teknikleri nelerdir?
2. Dinleyicinin konuşmacıya soru sorması hangi dinleme türüne girer?
3. Dinleyicinin zihinsel faaliyetlerini etkinleştiren dinleme türü hangisidir?
4. Dinleyicinin kendisini konuşmacının yerine koyduğu dinleme türü nedir?
5. Dinleyicinin hayal kurmasını sağlayan dinleme türü hangisidir?
6. Eleştirel dinleme nasıl yapılır?
7. Dinleyicinin aklındaki sorulara cevap aradığı dinleme türü hangisidir?