Enlem ve Boylam Çizgileri
Enlem ve boylam çizgileri, Dünya üzerinde gezinmemize yardımcı olan ızgara sisteminin bir parçasıdır, ancak hangisinin hangisi olduğunu hatırlamak biraz zor ve kafa karıştırıcı olabilir. Herkesin bu iki coğrafya terimini aklında doğru tutması için kullanabileceği kolay bir püf nokta vardır.
Enlem ve Boylam İçin Merdiven Yöntemi
Enlem ve boylam arasındaki farkı hatırlamaya çalışırken, bir merdiveni düşünün. Enlem çizgilerini basamak ve boylam çizgileri de basamakları bir arada tutan “uzun” çizgiler olarak düşünün.
Enlem çizgileri doğu ve batıda arasında paralel uzanırlar. Merdiven basamaklarında olduğu gibi, yerküre yüzeyine paralel dururlar. Bu şekilde, enlemin aynen “merdiven” gibi olduğunu kolayca hatırlayabilirsiniz.
Aynı şekilde, boylam dizisinin kuzeyden güneye doğru olduğunu hatırlayın. Çünkü boylam çizgileri de uzun yani diktir. Bir merdivene baktığınızda, dikey çizgiler en üstte kavuşuyor gibi görünür. Aynı şey, Kuzey Kutbu’ndan Güney Kutbuna kadar uzandığı için birbirine yaklaşan boylam çizgileri için de söylenebilir.
Enlem ve Boylam Koordinatlarını Okuma
Koordinatlar genellikle iki sayı kümesi olarak ifade edilir. İlk sayı her zaman enlem ve ikincisi boylamdır. Alfabetik terimlerle iki koordinatı düşündüğünüzde hangisinin doğru olduğunu hatırlamak kolaydır, çünkü sözlükte enlem boylamdan önce gelir.
Örneğin, Empire State Binası 40.748440 °, -73.984559 ° koordinatlara sahiptir. Bunun anlamı ekvatorun yaklaşık 40 ° kuzeyi ve asal meridyenin 74 ° batısında olmasıdır.
Koordinatları okurken, negatif ve pozitif sayılara da rastlayacaksınız.
- Ekvator 0 ° enlemdir. Ekvatorun kuzeyindeki sayılar pozitif sayılarla ifade edilirken, güneydeki sayılar negatif sayılar olarak ifade edilir. Her iki yönde de 90 derece vardır.
- Asal meridyen 0 derecedir. Doğudaki sayılar pozitif sayılar, batıdaki sayılar negatif sayılar olarak ifade edilir. Her iki yönde de 180 derece vardır.
Pozitif ve negatif sayılar kullanılmazsa, koordinatları belirtmek için her bir yön için harf kullanılır. Yine Empire State Binası için şu şekilde belirtilir: N40 ° 44.9064 ‘, W073 ° 59.0735’.
Bu koordinat örneğinde 44.9061′ ve 59.0735′ gibi ek numaralarda görüyorsunuz. Bunlar ise enlem ve boylamı tam olarak belirlemenize yarayan dakika sayısını gösterir.
Zaman Faktörünün Okunması
Ekvatordan kuzeye seyahat ettiğiniz her ‘dakika’ için, 1/60 derece veya yaklaşık 1 mil yol kat edersiniz. Bunun nedeni, enlem dereceleri arasında yaklaşık 69 mil olmasıdır (örnekleri kolaylaştırmak için 60’a yuvarlandı).
40.748440 dereceden ekvatora tam bir ‘dakikalık’ uzaklığa ulaşabilmek için o dakikaları ifade etmemiz gerekiyor. İşte ikinci numaralar burada devreye giriyor.
N40° 44.9064′ ifadesinin ekvatordan 40 derece ve 44.9064 dakika kuzeye olduğunu gösterir.
Koordinatların verilebileceği iki biçimi gözden geçirdik, ancak aslında üç tane farklı biçim vardır. Empire State binasının koordinatları için incelersek;
Yalnız Derece (DDD.DDDDD°): 40.748440° (pozitif sayı, bu nedenle derece kuzey veya doğuyu gösterir)
Derece ve Dakika (DDD° MM.MMMM’): N40° 44.9064′ (derece ve dakika ile yön gösterilmesi)
Derece, Dakika ve Saniye (DDD° MM.MMMM’ SS.S”): N40 ° 44′ 54.384″ (derece, dakika ve saniye ile yön gösterilmesi)
Enlem ve Boylam Konusunda Öğrendiklerimiz
* Enlem ve boylamın farklarını,
* Enlem ve boylamı birbirine karıştırmayacağımız,
* Enlem ve boylamı okumayı,
* Koordinatları okumayı öğrendik.
Enlem ve Boylam İle İlgili Çalışma Soruları
Aşağıda yer alan sorulara cevap verebiliyorsanız, konuyu anlamışsınız demektir.
1. Enlem ve Boylam nasıl bulunur?
2. Enlem ve Boylamdaki sayıların anlamı nedir?
3. Koordinatlar nasıl okunur?
4. Bulunduğunuz yerin koordinatlarını derece, dakika ve saniye cinsinden gösteriniz?