Hikayede Anlatım Biçimleri – Öyküleyici Anlatım ve Betimleyici Anlatım (Özellikleri, Farkları ve Örnekler)

Hikâyede Anlatım Biçimleri

Hikayenin okuyucuya daha iyi etki bırakması ve daha iyi anlaşılması için farklı anlatım biçimleri kullanılır. Bu anlatım biçimleri iki tanedir. Bunlar;

1. Öyküleyici Anlatım Biçimi
2. Betimleyici Anlatım Biçimi
   a. Açıklayıcı anlatım
   b. İzlenimsel (tartışmacı) anlatım

Öyküleyici Anlatım (Öyküleme)

Öyküleyici Anlatım: Olay anlatımına dayanan ve olayı okuyucunun gözünde canlandırıp yaşatmayı amaçlayan anlatım biçimine öyküleyici anlatım yada öyküleme denir.

Öyküleyici anlatım özellikleri

• Kişiler, olay örgüsü, mekân ve zaman ögeleri bulunur
• Fiil ve fiilimsilere çokça yer verilerir
• Kişiler hareket hâlinde yansıtılır.

Öyküleyici Anlatım Örneği

Derinden bir araba sesi gelmeye başladı. Başını köyün girişindeki yola çevirdi ve gözlerini kısarak dikkatlice baktı. Eliyle işaret ederek etraftakileri susturdu. Etraftaki köpekler bile sessizleşerek arabanın sesine odaklandı. Etrafta yankılanan kuş seslerinden başka hiç bir ses yoktu. Nihayet köyü girişinde, yol üstünde bulunan ağacın arkasından araba gözüktü. Yüzünde beliren gülümsemeden anlaşılan beklediği araba buydu.

Betimleyici Anlatım (Betimleme)

Betimleyici Anlatım: Betimlemenin kelime anlamı tasvirdir. Betimleme ise kelimelerle resim çizme sanatıdır. Betimleyici anlatım ise hikayede geçen varlıkları ve durumları okuyucunun zihinde canlandıran anlatım biçimidir. Kendi içerisinde ikiye ayrılır;

1. İzlenimsel betimleme: Varlıkları ve durumları öznel olarak okuyucunun zihinde canlandırarak okuyucuya izlenim kazandırmayı amaçlayan anlatım biçimidir.
2. Açıklayıcı betimleme: Varlıkları ve durumları nesnel olarak okuyucunun zihinde canlandırarak okuyucuya bilgi vermeyi amaçlayan anlatım biçimidir.

Betimleyici anlatım özellikleri

• Varlık ve durumları ayırt edici özellikleri sıfatlar kullanılarak verilir.
• Okuyucuya izlenim kazandırma ve bilgi vermek amaçlanır.

Betimleyici Anlatım Örneği

Arkadaşımın Van kedisi cinsinde bir kedisi vardı. Üzerinde tek bir ayrı renk dahi bulunmayan, kar beyazı bir renge sahipti. Gözlerinin biri mavi, diğeri ise kehribar rengindeydi. Az bulunan bir cins kediydi. Kedinin gözlerine bakınca, insanların iki yüzünü hatırlarım. Sana karşı sevecen ve dost görünen, arkanı döndüğünde ise kuyunu kazıp seni çekiştiren iki yüzlü insanları…

Ayrıca bkz: Hikayede Anlatım Teknikleri

Öyküleyici ve Betimleyici Anlatım Arasındaki Farklar

Öyküleme ve Betimleme İle İlgili Sorular

Bu konuda öğrendiklerimizi sorularla pekiştirelim. Aşağıdaki sorulara cevap verebiliyorsanız, konuyu anlamışsınız demektir.

1. Öyküleyici anlatım nedir, öyküleme nedir?
2. Öyküleyici anlatım özellikleri nelerdir?
3. Kendi öyküleyici anlatım örneğinizi yazınız?
4. Betimleyici anlatım nedir, betimleme nedir?
5. Betimleyici anlatım özellikleri nelerdir?
6. Kendi betimleyici anlatım örneğinizi yazınız?
7. İzlenimsel ve açıklayıcı betimleme nedir?
8. Öyküleme ve Betimleme arasındaki farklar nelerdir?