Isı Nedir?
Isı: Etkileşim halinde olan ve sıcaklıkları farklı iki sistem arasında sıcaklık farkı nedeniyle sıcaklığın dengelenmesi için geçen enerjidir. Sıcaklığın dengelenmesi ise sıcaklığı yüksek olan sistemden sıcaklığı düşük olan sisteme doğru ısı enerjisi transferi ile gerçekleşir. Kısaca ısı, bir cismin genleşmesine, uzamasına, sıcaklığının artmasına, erimesine ve buharlaşmasına yol açan fiziksel enerjidir.
Isı SI birim sisteminde birimi Joule ve sembolü de Q şeklindedir. Buna rağmen özellikle mühendislik alanında BTU ve kalori (cal) şeklinde kullanımı söz konusudur.
Kalori ve Joule birimi arasında aşağıdaki ilişki söz konusudur;
1cal ≅ 4,186 J
Bir sistemin aldığı ya da verdiği ısıyı ölçmek için kalorimetre kabı kullanılır. Kalorimetre kabı ile sıcaklık ölçülür ve matematiksel modellerle ısı hesaplanır.
DİKKAT: Bir sistemin ısısı yada bir cismin içerisinde ısı miktarı söz konusu olamaz. Çünkü ısı sıcaklık farkında dolayı bir sistemden diğerine aktarılan enerjidir.
Sıcaklık Nedir?
Sıcaklık: Bir sistemin ortalama moleküler kinetik enerjisine sıcaklık denir. Diğer bir tabir ile bir cismin sıcaklık yada soğukluk göstergesidir. Sıcaklık bir enerji değildir. Sıcaklığı ölçmek için termometre kullanılır.
Ayrıca bkz: Termometre Nedir? Termometre Çeşitleri
Sıcaklığın SI birim sistemindeki birimi kelvin (K) ve sembolü ise T şeklindedir.
Sıcaklığın Doğru Ölçülmesi
Sıcaklığın doğru bir şekilde ölçülmesi için Dünya Meteoroloji Teşkilatı tarafından açıklanan standart şöyledir;
- Termometrenin yerden 1,2-2 m bir yüksekliğe yerleştirilmesi,
- Termometrenin doğrudan güneş almaması gerekiyor.
Sıcaklığı ölçerken ölçüm yapılan yerin ekosistemi, rüzgâr, nem ve binalar gibi dış etkenler sıcaklık değerinde farklılıklar oluşmasını sağlar. Bu yüzden NASA tarafından yüzey sıcaklığı kavramı kullanılır ve sıcaklık haritalarını oluştururken bu kavram kullanılır.
Yüzey sıcaklığı: Doğal şartlar ve etkenler altında ölçülen sıcaklıktır. Atmosfer, güneş, toprak yapısı ve diğer ısı kaynaklarının etkileri doğrudan yüzey sıcaklığı içerisinde yer alır ve o bölgenin sıcaklığı daha net ifade eder.
Isı ve Sıcaklık Arasındaki Farklar
Isı
- Isı bir enerjidir.
- Bir sistemin yada cismin ısısı yoktur.
- Isı kalorimetre kabı ile ölçülür.
- Isı birimi joule veya kaloridir (cal).
- Isı sistemin yada cismin miktarına bağlıdır.
Sıcaklık
- Sıcaklık bir enerji değildir ölçüdür.
- Bir sistemin yada sıcaklığı vardır.
- Sıcaklık termometre ile ölçülür.
- Sıcaklık birimi ise kelvindir (K).
- Sıcaklık ise madde miktarında bağlı değildir.
Isı ve Sıcaklık İle İlgili Sorular
Bu konuda öğrendiklerimizi sorularla pekiştirelim. Aşağıdaki sorulara cevap verebiliyorsanız, konuyu anlamışsınız demektir.
1. Isı nedir?
2. Isı birimi ve sembolü nedir?
3. Isı ne ile ölçülür ve nasıl ölçülür?
4. Sıcaklık nedir?
5. Sıcaklık birimi ve sembolü nedir?
6. Sıcaklık ne ile ölçülür?
7. Isı ve sıcaklık arasındaki farklar nelerdir?
8. Sıcaklığı doğru ölçmek için neler yapılmalıdır?
9. Yüzey sıcaklığı nedir?