Mantarlar Alemi – Mantarların Özellikleri, Yapısı, Görevler ve Üremesi

Mantarlar Alemi

Mantar: Tek hücreli ve çok hücreli olabilen ökaryotik canlılara mantarlar denir. Bu canlıları kapsayan aleme ise canlılar alemi denir.

Doğada bulunan mantar türünün 1.5 milyondan fazla olduğu tahmin edilmektedir. Yaklaşık 70 bin mantar türü şimdiye kadar tanımlanabilmiştir. Hem havada hemde toprakta çok fazla mantar sporu bulunmaktadır. Doğa bulunan mantarı anlamanın en iyi yolu, açıkta bulunan besin maddelerinin küflenmesidir. Ekmeğin küflenmesi, salçanın üzerinde küf birikmesi gibi durumlar buna örnektir.

Kav mantarı, küf mantarı, maya mantarı, mildiyö mantarı, pas mantarı, puf mantarı, rastık mantarı, şapkalı mantar gibi çeşitli isimlerle bilinen binlerce mantar türü bulunmaktadır. 

Mantarların bir kısmı parazit olarak yaşar, ancak çoğunlukla çok hücreli ve ayrıştırıcı beslenirler. Ayrıştırıcı mantarlar, hücre dışına salgıladığı enzimler yoluyla organik atıkları inorganik maddelere dönüştürür. Mantarlar doğada madde döngüsüne de katılırlar. Bu sayede ekosistemlerin devamlılığında önemli bir rol oynar.

Mantarlar neden bitki değildir?

Mantarlar bitkiler aleminde yer almaz. Yani mantarlar bitki değildir. Bunun nedeni ise mantarların kendi besinlerini üretemiyor olmalarıdır. Bu nedenle mantarlar ayrıştırıcıdır, üretici değildir.

Ayrıca bkz: Mantarların Biyolojik ve Ekonomik Önemi

Mantarların Yapısı ve Özellikleri

Kısaca Mantarların Özellikleri

• Tek veya çok hücrelidir.
• Glikojen depolar.
• Ayrıştırıcı veya parazitle beslenir.
• Sporla çoğalır.
• Kitinden yapılmış hücre duvarları vardır.

Mantar hücrelerinde hücre duvarı bulunur ve bir yada birden fazla çekirdeğe sahiptirler. Mantarların yaşam alanları genellikle nemli bölgelerdir. Mantarlarda bitkilerde olduğu gibi kök, gövde, yaprak gibi özelleşmiş yapılar yoktur.

Mantarlar yer değiştirme hareketi yapmazlar ve sabit organizmalardır. Mantarlar glikozu glikojen olarak depolar. Bazı mantar türlerinde hif denilen pamuksu uzantılar bulunur. Bu hifler birleşerek miselyum isimli yapıyı oluşturur. Mantarların bulunduğu ortama tutunmasında, yayılmasında
ve beslenmesinde bu miselyumlar etkilidir.

Bitki ve alglerde ortak yaşam kuran bazı mantar türleri bulunmaktadır. Bu mantarlar karşılık faydaya dayalı bir yaşam kurarlar. Bitkilerin köklerine yerleşen mantar türleri bitkiden organik besin sağlarken, bitkinin de topraktan su, fosfor, azot
gibi maddeleri almalarını kolaylaştırır. Aynı zamanda bitki kökündeki bu mantarların ürettiği etken maddeler bitkiyi parazitlere karşı korur. Alglerle birlikte mantarlar liken adı verilen yaşam birliğini oluşturur.

Liken: Mantarlar ve fotosentetik alglerden meydana gelen simbiyotik birlikteliklerdir.

Mantarların Görevleri

• Organik atıkları inorganik maddelere dönüştürür
• Doğadaki madde döngülerinde rol oynar
• Ekosistemlerin devamlılığını sağlar
• Bitkinin topraktan su, fosfor, azot gibi maddeleri almalarını kolaylaştırır.
• Bitkiyi parazitlere karşı korur.
• Alglerle birlikte liken adı verilen yaşam birliğini oluşturur.

Mantarların Üremesi

Mantarlarda genellikle özel bir üreme şekli söz konusudur. Bu özel üreme şeklinde eşeyli ve eşeysiz üreme birbirini takip eder. Üreme sırasında sporlar meydana gelir. Bu sporlar rüzgâr, su ve böceklerin etkisiyle çevreye dağılır. Zorlu çevre şartlarına oldukça dayanıklı olan sporlar, uzun yıllar boyunca canlılığını koruyabilirler. Bazı mantar türlerinde ise ikiye bölünme veya tomurcuklanma ile eşeysiz üreme görülür.

Konu İle İlgili Sorular

Bu konuda öğrendiklerimizi sorularla pekiştirelim. Aşağıdaki sorulara cevap verebiliyorsanız, konuyu anlamışsınız demektir.

1. Mantar nedir? Mantarlara örnekler veriniz.
2. Mantarları bitkilerden ayıran özelliği nedir??
3. Mantarların özellikleri nelerdir?
4. Mantarlar hareket eder mi?
5. Mantarların görevleri nelerdir?
6. Mantarlar nasıl çoğalır?
7. Miselyum ve liken nedir?