Otobiyografi Ne Demektir?
Otobiyografi (öz yaşam öyküsü): Yazarın kendi hayatını anlattığı yazı türüdür. Daha kısa tabirle öz yaşam öyküsüdür.
Açık ve sade bir dil ile anlatılan otobiyografide, yazar kendi başarılarını ve ilham verici yönlerini anlatır. Biyografi ve otobiyografinin en önemli benzer özelliği de budur. Otobiyografide kaynak yazarın kendisi ve aile büyükleridir. Yazar otobiyografide kendi düşüncelerini, yapmış olduğu yada katkısı olduğu önemli işleri ve kendine ait sanat eserlerini aktarır.
Otobiyografide anlatıcı birinci kişidir. Otobiyografide daha çok yazarın iç dünyası aktarılır. Ayrıca anılara ve yazarın hafızasına da yer verilir. Bu yüzden otobiyografi yazarı nesnel olmayabilir.
Otobiyografinin Belirleyici Özellikleri
- Açık ve sade bir dil kullanılır.
- Düşünsel plânla yazılır.
- Yazarın kendini ön planda tutar.
- Kaynak yazarın kendi hafızası ve aile büyükleridir.
- Anlatıcı birinci kişidir.
- Anılara yer verilir.
- Yazar nesnel olmayabilir.
Kısaca Otobyografi Tarihi
“Otobiyografi” sözcüğü ilk olarak William Taylor tarafından 1797’de kullanıldı. Daha sonra Robert Southey tarafından 1809’da kullanıldı. Yalnızca on dokuzuncu yüzyılın başlarında bu sözcük ortaya çıkmasına rağmen, birinci şahıs otobiyografik yazı antik dönemden gelmektedir.
Dünya Edebiyatında Otobiyografi Örnekleri
- Paul Auster – İç Dünyamdan Notlar (Amerikan Edebiyatı)
- Isaac Asimov – Dolu Dolu Yaşadım (Amerikan Edebiyatı)
- Andrè Gide – Tohum Ölmezse (Fransız Edebiyatı)
Türk Edebiyatında Otobiyografi Örnekleri
- Abidin Dino – Kısa Hayat Öyküm
- Şevket Süreyya Aydemir – Suyu Arayan Adam
Biyografik ve Otobiyografik Romanlar
- Oğuz Atay – Bir Bilim Adamının Romanı (Mustafa İnan) – Biyografik Roman
- Peyami Safa – Dokuzuncu Hariciye Koğuşu – Otobiyografik Roman
Otobiyografi Nasıl Yazılır?
İki türlü otobiyografi vardır;
Kontrollü otobiyografi: Yazarın belirli bir konu etrafında yoğunlaşarak yazdığı yaşam öyküsüdür.
Kontrolsüz otobiyografi: Yazarın kendisi hakkında her istediğini serbestçe yazdığı yaşam öyküsüdür.
Otobiyografi Yazarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yazarın gerçekçi, dürüst ve objektif olması gerekir.
- Öykü kronolojik sıralamaya göre anlatılır.
- Dil bilgisi kurallarına uyulmalıdır.
- Aileler hakkında detaylı bilgilere yer verilmelidir.
- Ders verici niteliğinden dolayı, ders verici olayların üzerinde durulması gerekir.
- Trajik olaylara da yer verilmelidir.
- İlk deneyimlere yer verilmelidir (okulun ilk günü vb.).
- Unutamadığınız önemli olaylara yer verin.
- Hayatını değiştiren ve rol model alınan kişilere yer verilir.
Otobiyografi İle İlgili Sorular
Bu konuda öğrendiklerimizi sorularla pekiştirelim. Aşağıdaki sorulara cevap verebiliyorsanız, konuyu anlamışsınız demektir.
1. Otobiyografi nedir? Kısaca açıklayınız.
2. Otobiyografinin belirleyici özellikleri nelerdir?
3. Dünya edebiyatından ve Türk edebiyatından otobiyografi örnekleri veriniz?
4. Kontrollü ve kontrolsüz otobiyografi nedir?
5. Otobiyografi yazarken nelere dikkat edilir?