Kısaca Sürtünme Kuvveti
Sürtünme kuvveti, iki cisim arasında oluşan ve harekete karşı yüzey tarafından uygulanan kuvvettir. Kinetik ve statik sürtünme olmak üzere en az iki tür sürtünme kuvveti vardır. Yani hareketin olduğu durumlarda kinetik sürtünme söz konusu iken, hareketin olmadığı durumlarda ise statik sürtünme kuvveti söz konusudur.
Örneğin, bir kitap masanın yüzeyinde kayarsa, masa tarafından kitap hareketinin tersi yönünde sürtünme kuvveti uygulanır.
Sürtünme Kuvveti Nelere Bağlıdır?
Kısaca sürtünme kuvveti, iki yüzeyin yapısına ve birbirlerine temas derecesine bağlıdır. Bunlar;
- Bir yüzey tarafından diğerine uygulanan dik kuvvet yani etki-tepki kuvvetidir.
- Bütün yüzeylerin sürtünme özelliği farklıdır. Bu özellik yüzeylerin sürtünme katsayısı özelliğidir. Dolayısı ile sürtünme kuvvetini hesaplamak için sürtünme katsayısı bilinmelidir.
NOT: Sürtünen yüzeylerin büyüklüğü yada küçüklüğü sürtünme kuvvetini etkilemez.
Statik Sürtünme Kuvveti ve Kinetik Sürtünme Kuvveti
Statik sürtünme
Temas halindeki iki yüzeyden birine kuvvet uygulandığı zaman, cisim hareket edinceye kadar cisme etki eden ters yöndeki kuvvet statik sürtünme kuvvetidir. Statik sürtünme kuvvetinin büyüklüğü cisme uygulanan kuvvete bağlı olarak değişir. Formülü ise şöyledir;
Fs ≤ μs . N
k yada μs: Statik sürtünme katsayısı
N: Tepki kuvveti
Kinetik sürtünme
Bir cisim hareket ettiği durumda cisme etki eden sürtünme kuvveti isee kinetik sürtünme kuvvetidir. Bu kuvvet de cismin hareket yönüne ters yöndedir. Kinetik sürtünme kuvveti, statik sürtünme kuvvetinin maksimum değerinden daha düşük değere sahiptir. Formülü şöyledir;
Fk = μk . N
k yada μk: Knetik sürtünme katsayısı (bazı kaynaklarda k olarak verilir)
N: Tepki kuvveti
NOT: Etki ve tepki kuvveti birbirine eşittir. Ancak hesaplamalarda tepki kuvveti kullanılır.
Sürtünme Kuvvetinin Yaptığı İş
Sürtünme kuvveti tarafından yapılan iş negatif iştir. Sürtünme kuvveti her zaman harekete ters yönde etki eder ve iş kaybına neden olur. Sürtünme kuvveti zıt yönde etki eden bir kuvvet olduğu için hesaplamalarda sürtünme kuvvetini (-) alıyoruz.
Sürtünme kuvveti tarafından yapılan iş formülü şöyledir;
Wfs = fs . Δx
Detaylı bilgi için tıklayınız: Negatif İş Nedir?
Masal Yazma İle İlgili Sorular
Aşağıda yer alan sorulara cevap verebiliyorsanız, konuyu anlamışsınız demektir.
1. Sürtünme kuvveti nedir? Kısaca açıklayın.
2. Sürtünme kuvvetinin bağlı olduğu etkenler nelerdir?
3. Statik sürtünme kuvveti nedir? Formülü nedir?
4. Kinetik sürtünme kuvveti nedir? Formülü nedir?
5. Statik sürtünme kuvveti mi yoksa kinetik sürtünme kuvveti mi büyüktür?
6. Sürtünme kuvvetinin yaptığı iş ve formülü nedir?