Sponsorlu Bağlantılar
Kategoriler
Türkçe

Tiyatro Nedir? Tiyatro Tarihi ve Tiyatronun Özellikleri

Tiyatro Nedir?

Tiyatro: Seyirci topluluğu önünde, bir sahne üzerinde, oyuncular tarafından canlandırılması için yazılmış olan edebî türe tiyatro denir.

Sponsorlu Bağlantılar

Tiyatro, insanı, insana, insanla, insanca anlatma sanatıdır. (Shakespeare)

Tiyatrocu (Oyuncu): Yazılan tiyatro metnini sahnede canlandıran kişilere tiyatrocu yada oyuncu denir.

Oyun Yazarı: Tiyatro metinlerini yazan kişiye oyun yazarı yada müellif denir.

Oyun: Tiyatro metinlerine oyun denir.

Sponsorlu Bağlantılar

Ayrıca bkz: Tiyatro Terimleri ve Anlamları 

Tiyatronun Tarihi

Tiyatro kelimesi Yunanca kökenli bir kelimedir ve “theatron” kelimesinden dilimize geçmiştir. “Theatron” kelimesi “seyir yeri” anlamına gelmektedir.

Eski Yunan’da bağ bozumu tanrısı olan Dionysos adına yapılan dini törenler tiyatronun kökenidir. M.Ö. 534 yılında ilk tiyatro şenliği Atina’da yapılmıştır. Antik çağda üst sınıflara özgü bir etkinlik olan tiyatro, her yıl Dionysos’u kimin onurlandıracağına karar verilir ve bu kişi tiyatro etkinliklerini düzenlerdi.

Antik çağda sergilenen tiyatro oyunları genellikle amfitiyatro olarak adlandırılan sahnelerde oynanırdı. Özellikle ülkemizde antik çağdan kalma amfitiyatroları örnekleri bulunmaktadır.

Modern tiyatro öncesinde Anadolu’da hakim olan geleneksel Türk tiyatrosuydu. Geleneksel Türk tiyatrosu türleri arasında köy seyirlik oyunları, meddah, Karagöz, orta oyunu, kukla oyunları yer alırdı. Ancak Tanzimat sonrasında geleneksel Türk tiyatrosu varlığını sürdürememiş ve yerini modern tiyatroya bırakmıştır.

Sponsorlu Bağlantılar

Tanzimat ile birlikte Avrupa’dan batı tiyatrosu gelerek Türk edebiyatına giriştir. Tanzimat dönemi adebiyatçıları Batı’dan gelen tiyatro eserlerini Türkçe’ye çevirmiştir. Tanzimat döneminde ilk Türkçe tiyatro oyunu olan Şair Evlenmesi adlı oyun İbrahim Şinasi tarafından yazılmıştır. Ahmet Vefik Paşa, Molière’den uyarlamalar yapmıştır.

Aspendos amfitiyatrosu

Tiyatronun Özellikleri

Tiyatronun konusu farklı alanlardan olabilir. Tarihi olaylardan, mitolojiden yada günlük hayattan herhangi bir konuyu içerebilir. Tiyatroda anlatılmak istenen hiçbir aracı kullanmadan direk izleyiciye aktarılır. Tiyatroda anlatım karşılıklı konuşmalar şekilde yapılır. Tiyatro eserinde perde başlarında yer, dekor ve kişilerle ilgili bilgiler izleyiciye verilir. Tiyatro metinlerinde oyuncular tarafından sergilenmesi istene davranışlar yay ayraçları içinde verilir.

Tiyatronun özelliklerini maddeler halinde sıralamak gerekirse;

  • Tiyatro seyre dayalı bir eserdir.
  • Tiyatronun konusu günlük yaşamdan veya geçmiş zamandan olabilir.
  • Anlatılmak istenen aracısız bir şekilde direk anlatılır.
  • Sahnede anlatılmak istenen karşılıklı konuşmalarla anlatılır.
  • Yer, dekor ve kişilerle ilgili bilgiler perde başında verilir.
  • Oyuncular metinleri önceden ezberleyerek sahneye koyar.
  • Oyuncuların yapması gereken davranışlar metinlerde yay ayraçları içinde verilir.
  • Değerlendirilmesi izleyenin kanaat ve anlayışına bağlıdır.
  • Toplum psikolojisine hitap eder.
  • Oyunculuk, sahne düzeni, ışıklandırma, dekor, kostüm, müzik gibi unsurlardan oluşur.

Ayrıca bkz: Tiyatro Türleri

Tiyatro İle İlgili Sorular

Bu konuda öğrendiklerimizi sorularla pekiştirelim. Aşağıdaki sorulara cevap verebiliyorsanız, konuyu anlamışsınız demektir.

Sponsorlu Bağlantılar

1. Tiyatro nedir?
2. Oyun, oyuncu ve oyun yazarı nedir?
3. Tiyatronun özelliklerini maddeler halinde sıralayın?
4. İlk tiyatro nerede ve nasıl sergilenmiştir?
5. Geleneksel Türk tiyatro türleri nelerdir?
6. İlk Türkçe tiyatro oyunu hangisidir?

Sponsorlu Bağlantılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bilgeniz.com