Temel Tiyatro Terimleri
Tiyatro hakkında bilgi edinmek, tiyatro ekibinde yer almaki tiyatrocu olmaya karar vermek, tiyatro oyunu izlemek veya tiyatro hakkında genel kültür bilgisine sahip olmak için öncelikle temel tiyatro terimlerini bilmek gerekir.
Bir tiyatro oyunu izlerken sufle, replik, doğaçlama, dekor, kostüm, kulis gibi terimler duyabilirsiniz. Yada günlük hayatta bu terimler karşınıza çıkabilir. Bu yüzden aşağıdaki temel tiyatro terimlerini bilmenizde fayda var.
A Harfli Tiyatro Terimleri
Adaptasyon: 1. Yabancı dille yazılmış bir oyunu, yerel koşullara uygun
biçimde kendi diline çevirme. 2. Bir romanı ya da öyküyü sahne
içinde yeniden düzenleme, derleme.
Aksesuar: Oyuncunun dekor gereği kullandığı eşyalar, dekora yardımcı
sahne eşyaları.
Aktör: Erkek tiyatro sanatçısı.
Aktrist: Kadın tiyatro sanatçısı.
B Harfli Tiyatro Terimleri
Bale: Dans ve ritmik hareketlerle anlatılan müzikli ve sözsüz olan gösteri türü.
D Harfli Tiyatro Terimleri
Dekor: Oyunun geçtiği yeri canlandırmak için kullanılan ışık, eşya gibi araçların tümü.
Diyalog: Oyundaki iki ya da daha çok kişinin konuşması.
Doğaçlama: Oyuncuların konuya bağlı olup, metne bağlı kalmaması, içinden geldiği gibi konuşması.
Dram: Hayatın hem acılı hem de gülünç yanlarının bir arada verildiği oyun.
Dramatize etmek: Bir edebi eseri radyo, televizyon veya bir sahne oyunu biçimine getirmek.
Dublaj: Yabancı dilde yazılmış bir eserin yerli dile çevrilmesi ve uyarlanması.
Dublör: Tiyatro ve sinemada yedek rol oyuncusu.
E Harfli Tiyatro Terimleri
Entrik unsur: Yazılan eserin, okuyucu da merak uyandıracak şekilde olması.
Epizot: Yunan trajedisinin ögelerini oluşturan diyaloglardan herhangi biri.
F Harfli Tiyatro Terimleri
Figüran: Genellikle tiyatro ve sinemada, konuşması olmayan veya konuşması çok az olan rollere çıkan kimse.
Fars: Basit hareketli komedi örgüsü.
Fasıl: Bölüm veya perde.
Feeri: Doğaüstü olayların ve kişilerin dekorlar arasında gösterilmesi.
Fuaye: Tiyatro aralarında oyuncuların ve seyircinin dinlenmesi için hazırlanmış yer.
J Harfli Tiyatro Terimleri
Jest: Rol gereği yapılan el, kol ve beden hareketleri.
K Harfli Tiyatro Terimleri
Kabare: Güncel konuların eleştirel biçimde sahnelenmesi.
Kanto: Tiyatro oyunlarından önce kadın sanatçıların şarkı söyleyip dans ettiği yer.
Komedya: Toplumun ve insanların gülünç yanlarını ortaya konmak için yazılan eserler.
Kondült: Rol sırası gelen kişilere sahneye çıkmalarını anımsatan kişi.
Koro: Kadın ve erkeklerden oluşan şarkıcı grubu.
Kostüm: Oyunda rol gereği giyilen kıyafetlerin genel adı.
Kulis: Sahne gerisinde oyuncuların oyuna hazırlandıkları ve sahneye çıkış sırasını bekledikleri yer.
Kurgu: Belirli şeylerin veya parçaların bir araya getirilmesi.
M Harfli Tiyatro Terimleri
Makyaj: Oyuncunun rolüne uygun olarak yüze şekil verme, yüzü boyama işlemi.
Meddah: Taklitler yaparak hikâyeler anlatan kişi.
Melodram: Gerilimi yüksek, hüzünlü, korkunç ve duygusal oyun.
Mimik: Duygu ve düşünceleri yüz ifadeleri ile yansıtma işi.
Mizansen: Bir tiyatro eserinin sahneye konması.
Monolog: Oyunda tek kişinin kendi kendine konuşması, dışa verilen iç ses.
Muhavere: Konuşma, kahramaların oyundaki konuşmaları.
O Harfli Tiyatro Terimleri
Opera: Müzik eşliğinde söylenen şarklı oyunlar.
Operet: Eğlenceli konular üzerine yazılmış yapıt.
Orta oyunu: Halk arasında sahne, dekor, perde vb. kullanmadan oynanan oyun.
Oyun: Tiyatro metinlerine oyun denir.
Oyuncu: Yazılan tiyatro metnini sahnede canlandıran kişilere tiyatrocu yada oyuncu denir.
Oyun Yazarı: Tiyatro metinlerini yazan kişiye oyun yazarı yada müellif denir.
P Harfli Tiyatro Terimleri
Pandomim: Düşünceleri ve duyguları kimi kez müzik, kimi kez çeşitli eşyalar eşliğinde, kimi kez dansla ya da gövde ve yüz hareketleriyle yansıtmayı amaçlayan sözsüz oyun.
Perde: 1. Bir tiyatro eserinin büyük bölümlerinden her biri.
2. Sahneyi seyirciye açan ve kapatan kumaş parçası.
Piyes: Oyun.
R Harfli Tiyatro Terimleri
Reji: Oyunun yönetilmesinden sorumlu kişi veye kişiler.
Rejisör: Oyundaki roller dağıtan, oyunu düzenleyen kişi veya yönetmen.
Replik: 1. Oyuncunun, sözü karşısındakine bırakırken söyleyeceği
Son söz. 2. Oyunda karşıdakinin sözüne verilen karşılık, karşılama sözü.
Revü: Oyundan önce gösterilen müzikli ve danslı oyun.
Rol: Canlandırılan kişiliği ortaya çıkaran söz ve davranışlar.
S Harfli Tiyatro Terimleri
Sahne: 1. Bir tiyatro metninde baş oyun kişisinin ya da önemli kişilerinin yönelişlerini başlatıp bitiren kesim.
2. Bir tiyatro yapısında oyuncuların oynamaları için özel olarak yapılmış ve genellikle yükseltilmiş oylum ya da alan.
Senaryo: Oynanacak oyunun metni, kurgusu.
Skeç: Karakter sayısı az, yalın, mizahi içeriğe sahip kısa oyun.
Suflör: Perde gerisinde oyunu metinden takip eden ve unutulan sözleri fısıldayarak oyunculara hatırlatan görevli.
T Harfli Tiyatro Terimleri
Temaşa: Tiyatro, oyun, temsil, piyes vb.
Temsil: Oyunu sahnede oynamak.
Tirat: Oyunda kişilerin birbirlerine karşı söylediği uzun soluklu, coşkulu sözler.
Tiyatrocu: Yazılan tiyatro metnini sahnede canlandıran kişilere tiyatrocu yada oyuncu denir.
Tragedya: Duyguları yaşatmak ve hissetirmek için acıma ve korku duyguları üzerine yazılmış tiyatro eseri.
Tuluat: Metin dışı, o an akla geldiği gibi hareket etmek, söz söylemek, doğaçlama.
V Harfli Tiyatro Terimleri
Vodvil: Hareketli ve eğlenceli konulara dayanan hafif güldürü.