Tiyatro Türleri
Tiyatro, canlı izleyici önünde gerçek hayatta yaşanmış veya hayali bir olayın bir sahne üzerinde oyuncular tarafından sergilenmesidir. Edebi bir sanat biçimi olan tiyatro genellikle üçe ayrılır. Modern tiyatro türleri trajedi, komedi ve dram olmak üzere üçe ayrılır.
- Trajedi
- Komedi
- Dram
Trajedi
Trajedi: İzleyicide korku, acıma ve heyecan duygularını uyandırarak ruhu kötülüklerden arındırmayı amaçlayan tiyatro türüdür.
Trajedi tiyatrosunun en önemli temsilcileri Eski Yunan edebiyatından Euripides, Aiskhylos ve Sophokles’tir. XVII. yüzyıl temsilcileri ise Fransız edebiyatında Racine ve Corneille’dir.
Özellikleri
- Konularını tarihten ve mitolojiden alır.
- Trajedinin konu edindiği insan, eğitimli ve soyludur.
- Kahramanlar krallar, kraliçeler, prensler, tanrılar, yarı tanrılardır. Sıradan insanlar kahraman olmaz.
- Kaba ve çirkin sözler kullanılmaz.
- Seyirci önünde öldürme, yaralama gibi olaylar canlandırılmaz, sahne gerisinden seyirciye duyurulur.
- Manzum olarak yazılır ve genellikle aralıksız oynanan beş perdeden oluşur.
- Perde görevini üstlenen koro ve diyalog bölümlerinden oluşur.
- Üç birlik kuralı geçerlidir.
Üç birlik kuralı: Tiyatro eserinin tek olay, tek mekân, tek gün kalıbı içinde yapılandırılmasıdır.
Komedi
Komedi: Kişisel ve toplumsal sorunları güldürücü ögelerle kullanarak anlatan tiyatro türüdür.
Komedi türünde seyirciyi güldürürken düşündürmek amaçlanır. Korkaklık, cimrilik, dalkavukluk gibi huy ve davranışlar abartılarak seyirciye aktarılır.
Komedinin en önemli temsilcileri Eski Yunan edebiyatında Aristophanes ve XVII. yüzyıl Fransız edebiyatında Molière’dir.
Özellikleri
- Konular günlük yaşamdan alınır.
- Kahramanlar, halkın içinden olur.
- Üç birlik kuralına geçerlidir.
- Kaba şakalar, söz oyunları, imalar önemli yer tutar.
- Öldürme, yaralama gibi olaylar sahnede canlandırılır.
- Manzum olarak yazılır ve aralıksız oynanan beş perdeden oluşur.
- Perde görevini üstlenen koro ve diyalog bölümlerinden oluşur.
Komedi Türleri
Komedi türü de kendi arasında üçe ayrılır;
- Karakter komedisi,
- Töre komedisi,
- Entrika komedisi.
Karakter Komedisi: Günlük yaşamda her zaman rastlanabilecek insan kusurlarını belli tiplerden hareketle konu edinen komedi türüdür.
Töre Komedisi: Bazı töre ve gelenekleri eleştirel bir tutumla yansıtan komedi türüdür.
Entrika Komedisi: Olayların seyircide merak uyandıracak şekilde düzenlenmesiyle güldürmekten başka bir amaç gözetilmeyen komedi türüdür.
Dram
Dram: Yaşamı acıklı ve komik yönleriyle beraber yansıtan tiyatro türüdür.
Klasisizme tepki olarak XVIII. yüzyılda romantizm akımıyla beraber ortaya çıkmıştır. Klasisizmin akla ve sağduyuya önem verirken, romantizm ise duygu ve hayali öne çıkaran bir edebî akımdır.
İlk örneklerini İngiliz sanatçısı William Shakespeare tarafından ortaya konmuştur. Dram türünün ilkelerini XIX. yüzyıl Fransız sanatçısı Victor Hugo belirlemiştir.
Özellikleri
- Konularını günlük hayattan ve millî tarihten alır.
- Kahramanları toplumun her kesiminden oabilir.
- Kişiler iyi yada kötü olarak tek yönlüdür.
- Üç birlik kuralına uyulmaz.
- Kaba ve argo sözlere de yer verilebilir.
- Öldürme, yaralama gibi olaylar sahnede canlandırılır.
- Dram nazım ve nesir şeklinde yazılabilir.
- Perde sayısı belli değildir, yazarın tercihine bağlıdır.
Tiyatro Türleri İle İlgili Sorular
Bu konuda öğrendiklerimizi sorularla pekiştirelim. Aşağıdaki sorulara cevap verebiliyorsanız, konuyu anlamışsınız demektir.
1. Tiyatro kaça ayrılır?
2. Trajedi, komedi ve dram nedir?
3. Trajedi türünün özellikleri nelerdir?
4. Komedi türünün özellikleri nelerdir?
5. Dram türünün özellikleri nelerdir?
6. Üç birlik kuralı nedir?