Sponsorlu Bağlantılar
Kategoriler
Biyoloji

Virüs Nedir? Virüslerin Özellikleri, Yapısı, Çoğalması, Yayılması, Fadaları

Virüs Nedir?

Virüs: Bakterilerden daha küçük olan, hastalık yapma özelliğine sahip, canlı bir hücre içerisinde canlılık özelliği gösteren, DNA ve RNA’ya sahip ancak elektron mikroskobunda görülebilen parazitlerdir.

Sponsorlu Bağlantılar

Virüsler hiçbir canlı alemi içinde sınıflandırılmayan özel bir gruptur ancak biyolojik varlık olarak kabul edilmektedirler. Sadece canlı hücrelerin içerisinde canlı özelliği gösterebildiği için cansız ile canlı arasındaki bir geçiş formudur. Kendilerine ait DNA veya RNA’ya sahiptirler ve sadece elektron mikroskopları ile görülürler. Bir virüsün tüm yapılarını barındıran, iki ya da üç parçadan oluşan tek bir virüs partikülüne virion denir.

Virüslerin şekilleri ise çubuk, küre, elips veya spiral şekillidir. Virüslerin büyüklükleri ise genellikle 20-300 nm civarındadır. Virüsler nükleoprotein taneciğidir. Virüsler kendi başlarına metabolik aktivite gerçekleştiremezler. Bunun nedeni ise kendilerine ait sitoplazmaları ve enzim sistemleri bulunmamasıdır.

Bilinen 5 binden fazla virüs türü vardır ancak dünya genelinde milyonlarca virüs türünün olduğu da biliniyor. Virüsler biyolojik varlığın en çok bulunan türüdür ve bütün ekosistemlerde bulunur.

Virüslerin Nasıl Yayılır?

Virüsler hava, su, doğrudan temas, vücut sıvıları ve diğer canlılar yoluyla kolaylıkla yayılırlar. Bitkilerde yayılması genellikle böcekler yoluyla olur ve hayvanlarda kan emici haşeratlar ile yayılırlar.

Sponsorlu Bağlantılar

Örneğin girp virüsü solunum yoluyla, rotavirüs viral şekilde insandan insana temas ile, su ve yiyeceklerle, HIV virüsü cinsel temas yoluyla ve kan enfekte edilmesiyle bulaşır.

Virüslerin çoğalması, üremesi 

Virüslerin çoğalamaları sadece konak hücrelerde gerçekleşir. Çoğalmak için konak hücrenin enzim ve enerji sistemleri ile ham madde kaynaklarını kullanırlar.

Virüslerin Özellikleri ve Yapısı

  • Virüsler sadece canlı bir hücrenin içerisinde canlılık özelliği gösterebilr.
  • Canlı dışındaki ortamlarda kristalleşir.
  • Virüsler bir canlının belirli bir dokusunu ve o dokudaki belirli bir hücreyi enfekte edebilir. (Örneğin hepatit virüsünün karaciğeri enfekte etmesi gibi.)
  • Boyutları 20-300 nm (nanometre) çapındadır.
  • Uzunlukları 1400 nm’ye kadar çıkabilir.
  • Çubuk, küre, elips veya spiral şekillidir.
  • Kendilerine ait DNA veya RNA’ya sahiptirler. İkisi birden yoktur.
  • Elektron mikroskopları ile görülebilirler.
  • Çok hızlı bir şekilde çoğalırlar.
  • Böcekler, hayvanlar ve solunum gibi bir çok yolla yayılırlar.
  • Dış etkenlerden çabuk etkilenirler.
  • Mutasyona uğrayarak hızlıca form değiştirebilirler.
  • Kendi metabolizmaları olmadığı için yeni ürünler üretmek için konak hücrelere ihtiyaç duyarlar.

Virüsler dış etkenlerden çabuk etkilenir. Örneğin sıcaklık değişimleri, pH, radyasyon ve kimyasal maddelerden hemen etkilenir. Virüsler antibiyotikerden etkilenmez. Bunun nedeni ise enzim sistemlerine sahip olmamalarıdır. Kolay bir şekilde mutasyona uğrayan virüsler, hızlı bir şekilde form ve konak değiştirebilir.

virüs, virüsler

Virüslerden korunma

Virüslerin neden oldukları viral hastalıklara karşı aşı ile koruma sağlanır. Virüsle enfekte olan insan hücreleri, virüse karşı savunma sağlayan interferon denilen bir protein salgılar. Virüslere karşı koruyucu ve tedavi edici olarak da serumlar kullanılır.

Ayrıca bkz: Virüslerin Neden Oldukları Hastalıklar

Sponsorlu Bağlantılar

Virüslerin faydaları

Virüslerin zararlarının yanı sıra virüslerin faydaları da vardır. Özellikle genetik mühendisliği çalışmalarında virüslerden faydalanılır. Örneğin Bubble boy hastalığının tedavisinde, kopyalanmış ADA enzimleri inaktive edilmiş bir virüse aktarılarak hastaya verilir. Bu virüs hastanın T-hücrelerine yerleşerek çoğalır ve hastalığın tedavi edilmesini sağlar.

Bubble boy hastalığı: Gen mutasyonu sonucu oluşan adenozin deaminaz (ADA) enzimi eksikliğine bağlı bir hastalıktır. Bu hastalık nedeniyle bağışıklık sistemi hücreleri yok olur.

Bazı virüsler tarım alanında kullanılır. Bitkiler üzerinde hastalığa neden olan böcekleri yok etmek için bazı virüsler kullanılır. Bu virüsler bitkilere zarar veren böceklere hastalık bulaştırır ve ölmesine neden olur. Bu sayede zehirli ilaçlar yerine bu virüsler kullanılmış olur.

Virüsler İle İlgili Sorular

Bu konuda öğrendiklerimizi sorularla pekiştirelim. Aşağıdaki sorulara cevap verebiliyorsanız, konuyu anlamışsınız demektir.

1. Virüs nedir?
2. Virion nedir?
3. Virüslerin özellikleri nelerdir?
4. Virüslerin yapıları ve şekilleri nasıldır?
5. Virüsler nasıl çoğalır?
6. Virüsler nasıl yayılır?
7. Virüslerden korunmak için neler yapılır?
8. Virüslerin faydaları nelerdir?
9. Konak hücre nedir?

Sponsorlu Bağlantılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bilgeniz.com