Tuz ve Kum Karışımı
Kimyanın pratik uygulamalarından biri de bir maddeyi başka bir maddeden ayırmaya yardımcı olan özelliklerinin olmasıdır. Malzemelerin birbirinden ayrılma özellikleri arasında, boyut (kayaların kumdan ayrılması), maddenin hali (buzdan su ayırma), çözünürlük, elektrik yükü veya erime noktası gibi bazı farklarının olmasıdır. Teknik olarak bir büyüteç ile cımbız alarak, tuz ve kum parçacıkları tek tek ayıklayabiliriz. Ancak bu yöntem oldukça zahmetli olacağı için daha pratik bir yol göstereceğiz.
Çözünürlük farkı, bu karışımın bileşenlerini ayırmanın etkili bir yolu olacak.
Bir maddenin çözünmesi demek, bir çözücü içinde maddenin çözülmesi demektir. Tuz (sodyum klorür veya NaCl) suda çözünebilir. Kum (çoğunlukla silisyum dioksit) ise suda çözünmez.
Tuz ve Kumu Ayrıştırma
- Tuz ve kum karışımını bir tencereye dökün.
- Su ekleyin. Çok fazla su katmanız gerekmez. Çözünürlük, sıcaklıktan etkilenen bir özelliktir, bu nedenle daha fazla tuz, sıcak suda soğuk sudan daha iyi çözünür.
- Tuz çözünene kadar suyu ısıtın. Suyun kaynadığı noktaya ulaşırsanız ve hala katı tuzlar varsa, biraz daha su ilave edebilirsiniz.
- Tencereyi ateşten çıkarın ve tencere elinizi yakmayacak kadar soğumasını bekleyin.
- Tuzlu suyunu ayrı bir kaba dökün.
- Şimdi kum toplayın.
- Tuzlu su boş tencereye boşaltılır.
- Su kaynayıncaya kadar tuzlu suyu ısıtın. Su buharlaşıp kaybolana kadar kaynatmaya devam edin ve tuz kalsın.
Tuzlu suyun ve kumun ayrışması için bir başka yol ise, kum ve tuzlu su karışımını bir elek yada kahve filtresi ile süzmektir. Böylece kumu ayrıştırmış olursunuz.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
Unutmayın, tuz kalana kadar suyun tencereden buharlaşmasına izin vermelisiniz. Suyu buharlaştırmayı seçtiysen, işlemi hızlandırmak için tuzlu suyu büyük, sığ bir kaba dökün. Artan yüzey alanı, su buharının havaya karışma oranını değiştirebilir.
Tuzun kaynama noktasının suyun kaynama noktasından çok daha yüksektir. Kaynama noktaları arasındaki fark damıtma yoluyla suyu arıtmak için kullanılabilir. Damıtmada,
su kaynar ancak daha sonra soğutulur, böylece buhardan tekrar suya yoğunlaşır ve toplanabilir. Kaynar su tuz ve şeker gibi diğer bileşiklerden ayırır, ancak daha düşük veya benzer kaynama noktalarına sahip kimyasallardan ayırmak için dikkatlice kontrol edilmelidir.
Bu teknik tuz ve su ya da şeker ve suyu ayırmak için kullanılabilirken tuz ve şekeri tuz, şeker ve sudan oluşan bir karışımdan ayırmaz.
Çalışma Soruları
- Şekeri ve tuzu ayırmanın bir yolunu biliyor musunuz?
- Kaya tuzundan tuz arındırabilir misiniz?
- Karışım ayırma yöntemlerinden hangilerini biliyorsunuz?